laatste nieuws

Boekpresentatie 

Op 21 november werd in 't Brewinc het boek De oorlog van Jan Massink gepresenteerd dat werd geschreven en samengesteld door Ingeborg te Dorsthorst en Karel Berkhuysen. Wie was deze Doetinchemmer die naast docent, bankdirecteur ook een verwoed amateurfotograaf was en honderden oorlogsfoto's en indrukwekkende dagboeken naliet?
Er was een toespraak van wethouder Robbert Hummelink. Ook waren er interviews, onder meer met een voormalige buurjongen van Jan Massink (inmiddels 94) en twee van zijn oud-leerlingen. Marise den Bakker zong enkele door haar geschreven nummers. Tevens werd het door SDH gemaakte portret (zie links hiernaast) vertoond.
Naast het deel voor de boekhandel en het deel voor de uitgever, is een ander deel van de verkoop voor Stichting Doetinchem Herdenkt. De auteurs, alle overige vrijwilligers, inclusief vormgeefster Saskia Bruil, hebben belangeloos aan het boek meegewerkt. Elders op deze pagina is een formulier te vinden waarmee u het boek kunt bestellen    

 

Studenten Graafschap College knappen WOII-graven op

In het kader van het vak burgerschap waren er voor negentig studenten van de afdeling Veva (veiligheid & vakmanschap) van het Graafschap College in Doetinchem op woensdag 1 november diverse activiteiten. Dat gebeurde in samenwerking met Stichting Doetinchem Herdenkt (SDH) en BUHA.
Op de locatie Sportweg verzorgde SDH een voorlichting over de stichting en over Doetinchem tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tevens was er een korte documentaire.
Op de Kruisberg kregen de studenten van SDH-vrijwilligers de (oorlogs)geschiedenis van het gebouw te horen en waren er rondleidingen.
Na de lunchpauze vertrokken de studenten naar de begraafplaats aan de Loolaan. Daar maakten ze in groepen 25 verwaarloosde graven schoon die alle te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog. Dat betrof onder meer gesneuvelde militairen, verzetsmensen en bombardementsslachtoffers.

 

De oorlog van Jan Massink
Een unieke uitgave van Stichting Doetinchem Herdenkt
 

Het boek telt 240 pagina's met 260 unieke foto's. Allemaal gemaakt door Doetinchemmer Jan Massink (1905-1980) tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn voorzien van talloze verhalen en vele fragmenten uit zijn dagboeken. Het is zeer uitzonderlijk dat één fotograaf gedurende de gehele oorlog zoveel foto's maakte. 

Het is een uitgave van Stichting Doetinchem Herdenkt. De teksten zijn van Karel Berkhuysen en Ingeborg te Dorsthorst. Saskia Bruil verzorgde de opmaak.   

Het wordt uitgegeven door Uitgeverij Hermans en is te koop in de boekhandel voor € 29,95. U kunt het ook bestellen door het invullen van onderstaand formulier. 

Naam *
E-mail *
Adres *
 *
Bericht *

.

Canadese film

In Canada is een film gemaakt die bestaat uit beelden die in september 2022 werden opgenomen tijdens een voettocht van kinderen en andere familieleden  van Canadese militairen die de Achterhoek bevrijdden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ruim 77 jaar later volgden zij dezelfde route.
Het gedeelte tussen Megchelen en Doetinchem bestaat vrijwel uitsluitend
uit beelden van de reportage die Stichting Doetinchem Herdenkt (SDH) maakte.
Samen met Buurtvereniging De Hoop zorgde SDH tevens voor de organisatie in de stad.
De Canadese film bestaat uit twee delen. Deel 2 laat met name het laatste gedeelte van de tocht zien die eindigde met een ontvangst op paleis Het Loo door prinses Margriet en Pietervan Vollenhoven. Daar was ook SDH voor uitgenodigd. Na de ceremonie was er op het terras een gezellige ontmoeting. De fiets die aan het einde van de reportage (met toestemming) tegen de  koninklijke stallen is te zien, is van de SDH-voorzitter.

 

 

 

 

Het Duitse laboratorium in Doetinchem

 

Bijna twintig jaar geleden begon Karel Berkhuysen met een onderzoek naar een Duits laboratorium in Doetinchem tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als snel was er landelijke belangstelling. De KRO maakte er op 5 mei 2005 een radio-uitzending over in het programma 1opdemiddag op Radio 1.  
Na ruim 16 jaar onderzoek verscheen in 2018 zijn boek Het Lab. (Facebookpagina Het lab en Het-lab )

Het lab

Op het Kamerlingh Onnes Laboratorium in Leiden en het Natuurkundig Laboratorium van de Vrije Universiteit van Amsterdam werd tijdens de Tweede Wereldoorlog belangrijk natuurkundig onderzoek gedaan. Dat gebeurde met unieke apparatuur. Een groot deel daarvan werd in de zomer van 1944 door de Duitsers gevorderd en verhuisd naar Doetinchem. De begaafde Duitse SS-fysicus dr. Alfred Richard Boettcher richtte daarmee in een gevorderd schoolgebouw (de Groen van Prinstererkweekschool in de Wilhelminastraat) een eigen laboratorium in, waar hij met zeven assistenten zijn wetenschappelijke onderzoeken voortzette die hij in Leiden was begonnen. Het gebouw werd vanuit een naastgelegen woning door het Doetinchemse verzet nauwlettend in de gaten gehouden. De informatie hierover werd onder meer via geheime telefoonverbindingen doorgegeven aan Londen.
In Leiden had Boettcher de aan het Kamerlingh Onnes Laboratorium verbonden drs Jacob Kistemaker leren kennen die samen met drie andere Nederlandse wetenschappers in Parijs ook voor de Duitse spionageorganisatie Cellastic werkte.
Toen in september 1944 de snel oprukkende geallieerden voet op Nederlandse bodem zetten, bracht Boettcher de laboratoriumapparatuur vanuit Doetinchem in allerijl per trein naar Duitsland. Ook slaagde hij erin om een dag voordat de geallieerden Eindhoven binnentrokken, daar het Philips Natuurkundig Laboratorium te halen. Daarna werkte hij in laboratoria in Duitsland met de Nederlandse apparatuur verder aan zijn onderzoeken.
Hoewel hij zijn laboratorium in de Doetinchemse school naar Duitsland had verplaatst, werd dat schoolgebouw enkele maanden later door een Brits luchtbombardement met de grond gelijkgemaakt. De grote vraag voor het Doetinchemse verzet was waarom dat toen pas gebeurde. Een gebouw dat nota bene in gebruik was als noodziekenhuis zodat het bombardement vele slachtoffers eiste.
Na de oorlog werd Boettcher een vooraanstaand kernfysicus in West-Duitsland, een land dat weliswaar niet over kernwapens mocht beschikken maar wel volop kennis en atoomaspiraties had. Kistemaker groeide uit tot een wereldberoemde wetenschapper die aan de basis stond van de ultracentrifuge, het proces om uranium te verrijken; essentieel voor kernenergie en de fabricage van kernwapens. Hierdoor zouden Boettcher en Kistemaker elkaar opnieuw ontmoeten.

Ben Vriezen en het bombardement van 21 maart

A nice boy

 

Op elfjarige leeftijd maakte Ben Vriezen het bombardement op Doetinchem van 21 maart 1945 mee. Na de oorlog praatte hij daar niet meer over. In 2000 overleed hij op 67-jarige leeftijd. Vandaar dat zijn dochter Sara vele vragen heeft. Daarom heeft ze haar oom Gerrit -Bens jongere broer- gevraagd om op de plekken van toen te gaan kijken, in de hoop dat er toch nog antwoorden komen.

Documentaire en expositieVermist

Stichting Doetinchem Herdenkt heeft een documentaire gemaakt over de April-meistakingen en Doetinchemmer Frits Loep. Het laat tevens de zoektocht van respectievelijk zijn vrouw, zijn dochter en zijn kleindochter zien. De zaterdagmiddag 29 april was de première. Op zondag 30 april was de documentaire te zien in in de filmzaal van SDH in de gevangenisvleugel van De Kruisberg. Vervolgens was de documentaire op 6, 7 en 8 mei (elk uur) op televisie te zien bij de regionale zender Regio8. Om via deze site de documentaire te zien, kunt u hiernaast op de afbeelding klikken. 

In de expositieruimte van de voormalige gevangenisvleugel van de Kruisberg is er door Stichting Doetinchem Herdenkt een expositie ingericht over de April-meistakingen en Frits Loep. De expositie is door wethouder Robbert Hummelink op 29 april geopend. Onder aan deze bladzijde kunt u zien wanneer de Kruisberg is geopend.  

Première documentaire en opening expositie


Op 29 april was de première van de door Stichting Doetinchem Herdenkt geproduceerde documentaire Vermist. In De Kruisberg bij Lunchroom Buuls zag een aantal genodigden de zoektocht van kleindochter Brita Röhl naar de tijdens de April-meistakingen gefusilleerde Frits Loep.

Indien u op de afbeeldng hiernaast klikt dan is een impresie te zien van de première en de opening van de expositie.  

 


De April-meistakingen 1943


De April-meistakingen genieten in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Februaristaking vrij weinig bekendheid. Daarom is er in 2018 een landelijke stichting opgericht; de Stichting Landelijke Herdenking April-meistakingen 1943. De stichting wil meer bekendheid geven aan de gebeurtenissen van toen.
De aanleiding voor de stakingen was de bekendmaking van de Duitsers om 300.000 voormalige Nederlandse militairen voor de Arbeitseinsatz naar Duitsland te sturen.
De April-meistakingen begonnen spontaan op 29 april 1943 bij Machinefabriek Stork in Hengelo (Ov). Drieduizend mensen liepen daar de fabriek uit. De telefonistes belden vervolgens bedrijven in de omgeving; “Wij staken, doen jullie mee?”
Op die manier verspreidde de staking zich over het hele land. 500.000 Mensen legden het werk neer. In het zuiden werd het ook wel de mijnstaking genoemd, omdat de mijnwerkers staakten. In het noorden kreeg het de naam melkstaking omdat boeren weigerden om melk te leveren zodat melkfabrieken stil kwamen te liggen.
De Duitsers waren bang dat de stakingen zich uit zouden breiden naar België en Frankrijk. Ze grepen daarom hard in. Er waren 80 standrechtelijke fusillades en 120 mensen werden op straat doodgeschoten. Ook waren er veel gewonden na schietpartijen. Duizenden werden er opgepakt en verdwenen in kampen,
Ook in Doetinchem en Gaanderen en in andere plaatsen in de Achterhoek werd gestaakt. Soms kort, vaak een dag en hier en daar ook langer.Na tien dagen waren de stakingen overal voorbij.
Frits Loep werd geboren in Doetinchem en bracht er vervolgens zijn jeugd door. Na de middelbare school vertrok hij naar Karlsruhe. Daarna werkte hij als ingenieur bij Stork in Hengelo. Hij werd op 4 mei gefusilleerd. Zijn stoffelijk overschot is nooit gevonden. Zijn kleindochter Brita Röhl zoekt nog tot op de dag van vandaag.
In het onlangs heropende en vernieuwde Verzetsmuseum in Amsterdam is een vitrine ingericht met persoonlijk zaken van Frits Loep.

 

Dodenherdenking 

Theo Rougoor en Karel Berkhuysen legden op 4 mei namens Stichting Doetinchem Herdenkt een bloemstuk bij het vresdesmonument in het Mark Tennantplantsoen.

 

Fietstocht Kruisberg-Rademakersbroek-De Bark

Op 4 mei werd door de NOS de documentaire De 46 mannen van Rademakersbroek uitgezonden. Een documentaire over 46 voornamelijk verzetsmensen die op 2 maart 1945 uit hun cellen van de SD-gevangenis De Kruisberg werden gehaald en op een akker nabij Varsseveld (Het Rademakersbroek) werden gefusilleerd door een Duits vuurpeloton. Dit als vergelding voor de moord op vier Duitse militairen; een actie van verzetsgroep De Bark, genoemd naar hun hoofdkwartier, een boerderdij bij Lintelo.

Stichting Doetinchem Herdenkt heeft een fietsroute uitgezet tussen deze drie locaties. De route en de bijbehorende informatie is te vinden op  activiteiten/fietstochten. 

 

NOS-documentaire De 46 van Rademakersbroek

Op 4 mei is door de NOS de documentaire de 46 van Rademakersbroek uitgezonden. 
Op aangrijpende wijze wordt het verhaal verteld van 46  in SD-gevangenis De Kruisberg opgesloten verzetsmensen die op 2 maart 1945 op een akker nabij Varsseveld zijn gefusilleerd. De f usillade was een vergelding voor de moord op vier Duitse miltairen door de verzetsgroep De Bark. 

 

Oorlogsgraven onderhouden

Op maandag 27 maart hebben leerlingen van groep 8 van Montessorischool De Pas de door hun school geadopteerde oorlogsgraven op de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan onderhouden.
Een vrijwilliger van Stichting Doetinchem Herdenkt had hen een week geleden op school de verhalen verteld van de mannen die er begraven liggen.
Zoals elk jaar werden ook nu weer de veertien graven gepoetst en de perkjes geharkt. Daarna was er een herdenking en een minuut stilte. Vervolgens legden de kinderen bloemen met daaraan zelfgeschreven teksten.

 

 

Opnamen NOS in de Kruisberg

 

Een team van de NOS heeft woensdag 22 maart in de Kruisberg opnamen gemaakt voor een documentaire over de fusillade van 46 verzetsmensen op het Rademakersbroek. Op die akker nabij Varsseveld werden ze op 2 maart 1945 gefusilleerd als repressaille voor een aanslag door de verzetsgroep De Bark. Zij zaten in de Krusiberg als Todeskandidat opgsloten als gevangenen van de Sicherheitsdienst. De documentaire wordt door de NPO uitgezonden tijdends de Dodenherdenking op 4 mei.

 

 

Herdenking bombardementen

In de Catharinakerk zijn dinsdagmiddag 21 maart de bombardementen op Doetinchem van maart 1945 herdacht. Om vijf minuten voor vijf luidden alle klokken van Doetinchem; het moment van het bombardement.  Er was onder meer een toespraak van burgemeester Mark Boumans. Kinderburgemeester Sophie Wissing droeg een gedicht voor over uitgesteld verdriet dat werd geschreven door de onlangs overleden Toos Grol-Overling die bij het bombardement in de Waterstraat haar broertje verloor. Ook Wim Scheerder las een gedicht voor. Zijn moeder kwam om het leven.  Daarnaast was er een interview van Goos Zetsma te zien. Tot op de dag van vandaag is zijn zus Mary vermist. 
Marise en Tim zorgden voor prachtig gezongen nummers. De presentatie was in handen van Esther Ruesen.

Open Dag 

 

Op zondag 12  maart was het precies vijf jaar geleden dat Stichting Doetinchem Herdenkt werd opgericht. Om daar bij stil te staan, was er in de Kruisberg een Open Dag.  In de filmzaal waren documentaires te zien en ook was de expositie rond de verdedigingswerken te aanschouwen. Ook was Jan Jacob de Groot (foto) aanwezig, een kleinzoon van Jan Jacob de Groot die door de Sicherheitsdienst gevangen werd gehouden en tot de 46 mannen behoorde die op 2 maart 1945 op het Rademakersbroek werd gefusilleerd. Vele tientallen mensen bezochten de Open Dag.  

Fietstocht


Op zondag 24 september heeft SDH de laatste fietstocht van dit jaar gehouden. Onder ideale weersomstandigheden bezocht een zeer geïnteresseerde groep onder begeleiding van twee SDH-gidsen talloze plekken rond Doetinchem. 
De eerstvolgende tocht is in april 2024.         

 

 

Herdenking Woeste Hoeve.


Bij de Woeste Hoeve werd op 8 maart de fusillade van 117 mannen herdacht; een repressaille na de aanslag van het verzet op de SS'er Rauter. 25 Van hen waren gevangenen uit De Kruisberg. Vandaar dat Stichting Doetinchem Herdenkt aanwezig was en ook een bloemstuk heeft gelegd tijdens de herdenking bij het monument.

 

 

Herdenking Rademakersbroek

 

Op 2 maart was de jaarlijks herdeking op het Rademakersbroek bij Varsseveld. Daar werden op 2 maart 1945 46 gevangenen gefusilleerd als repressaille voor de moord op vier Duitse militairen door verzetsgroep De Bark. Stichting Doetinchem Herdenkt heeft bloemen gelegd tijdens de herdenking.  Ook was de NOS aanwzig. Op 4 mei wordt tijdens Dodenherdenking een documentaire uitgezonden. 

 

 

Open Monumentendag


Op zondag 10 september was het Open Monumentendag. Ondanks de warmte wisten ook dit jaar vele belangstellenden zowel De Kruisberg als de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan te vinden. Het onderwerp dit jaar was: als gebouwen konden praten.
In de Kruisberg vertelde Joke Mulschlegel het verhaal over haar moeder die er wegens haar verzetsactiviteiten gevangen had gezeten.
Jan Jacob de Groot vertelde het verhaal van zijn opa die zijn verzetsactiviteiten met de dood moest bekopen. Hij was een van de 46 mannen die op het Rademakersbroek werden gefusilleerd.
Ben Liezenberg verhaalde over zijn vader. Na verraad kwam er een einde aan zijn verzet. Ook hij belandde in de Kruisberg. Op 2 februari 1945 werd hij per trein naar concentratiekamp Neuengamme afgevoerd. Kort daarop vond hij de dood in Kamp Wöbbelin.
Op de begraafplaats was er een rondleiding langs talloze graven van slachtoffers van de oorlog,    

 

Lichtjesavond

Op kerstavond, zaterdag 24 december, was de jaarlijkse Lichtjesavond . Op de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan werden lichtjes geplaats op de zestien oorlogsgraven.

Televisiedocumentaires over de bombardementen op Doetinchem, maart 1945

2005 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 2020

 activiteiten, interviews, documentaires en films op SDH-youtubekanaal

Sinds 3 oktober 2021 beschikt SDH over een eigen youtube-kanaal . Daar kunt u talloze opnames bekijken in een overzicht (video's). Hieronder de laatste acht. De overige interviews vindt u door hier te klikken. Voor de documentaires met oorlogs-verhalen klikt u hier Voor reportages van diverse activiteiten klikt u hier en voor reportages van herdenkingen klikt u hier.

77 jaar na dato bezochten familieleden van de in Doetinchem gesneuvelde Canadees James Prentiss Sands Doetinchem
De verdwenen zus
Achter de vriendelijke bediening in de winkel van Zetsma ging een groot verdriet schuil
Lezingen De Kruisberg
De grootste bankoverval aller tijden
18, 19, 20 en 21 mei 2022
Herdenking bombardementen
volledige registratie
21 maart 2022 Catharinakerk
Onthulling informatiebord
Begraafplaats Loolaan
23 maart 2022
Het vliegtuig van de Brit Peter Thorne werd boven Hamburg uit de lucht geschoten. Anderhalf jaar later belandde hij in Doetinchem
De zoektocht van Nico Brugman
De joodse Nico Velleman zat als kind bij diverse gezinnen ondergedoken. Na de bevrijding kwamen vreemden hem ophalen.

website

laatste geplaatste onderwerpen:

Evert Jan Roenhorst
De razzia van 18 november 1942
Joe Segal; bevrijder en filantroop
Notaris van Gorkom, joodse geroofde panden
Dagboek Bosch van Rosenthal (deel 1)
Met het fietsstuur in de hand
Het sigarenblikje
Hoe Hein Bulten de Luftwaffe te lijf ging
 't Mentingslag
Lijst geroofde joodse panden
De ontsnapping van Zelma Philips
Het dagboek van Jacoba van der Kun
De bankovervallers uit Almelo

Deze website wil zoveel mogelijk informatie bieden over de situatie in en rondom Doetinchem tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De site is eigendom van Stichting Doetinchem Herdenkt en wordt ook door deze stichting beheerd.
Er wordt nog volop gewerkt aan deze site. Een deel van de gegevens moet nog worden geplaatst. Tientallen onderwerpen bij WOII-onderwerpen zijn echter al geheel of gedeeltelijk te lezen.

Ook zijn enkele documentaires te zien: onder bombardementen is dat Met het begin van de Lente, bij verzet De Bark en bij bedrijfsleven, uitgevers-maatschappij Misset zijn dat de vier alleveringen van de televisiedocumentaire Meneer Kees en meneer Henk..
Naast de informatie op deze site staan er ook berichten van Stichting Doetinchem Herdenkt op facebookpagina:

Doetinchem in oorlogstijd

Wanneer u zelf informatie of verhalen voor deze website hebt, dan kunt u die sturen naar:

info@doetinchemherdenkt.nl

De site bevat een grote hoeveelheid informatie, namen en begrippen. U kunt zelf zoeken op het wereldwijde web of op deze site door een tekst in te vullen op zoeken op de balk onder aan elke pagina.

youtubekanaal

Stichting Doetinchem Herdenkt beschikt over een eigen kanaal op Youtube . Daarop staan alle reportages, interviews, herdenkingen ed die door SDH zijn gemaakt. U kunt zich abonneren op dit kanaal.

Oproep aan familie voormalige
gevangenen De Kruisberg

 

Stichting Doetinchem Herdenkt (SDH) is al geruime tijd bezig om informatie te verzamelen van voormalige gevangenen van De Kruisberg. Dat betreft twee tijdvakken.
Op de eerste plaats de periode van 5 september 1944 tm 27 maart 1945. Toen hield de Sicherheitsdienst er veel verzetsmensen en geallieerde militairen gevangen. Van hen werden er 71 gefusilleerd. SDH heeft inmiddels hun namen, verhalen en foto's. Deze zijn op de SDH-website te vinden:

Hun foto's en verhalen zijn thans ook in de Kruisberg te zien als onderdeel van de expositie van oorlogsfoto's (zie agenda en openingstijden)
Ook is al een deel van de namen bekend van de 17 mannen die tussen Doetinchem en Ruurlo uit de trein wisten te springen. Een trein die hen met 77 anderen naar het Duitse concentratiekamp Neuengamme zou brengen. Een kamp (met bijkamp Wöbbelin) dat de meesten uiteindelijk niet overleefden.
Tevens zijn er al enkele namen bekend van vrouwelijke gevangenen waarvan een groot deel bij het naderen van de Canadezen nog naar kamp Westerbork is gebracht.
Ook zijn er diverse namen bekend van gevangenen die er tijdelijk gevangen zaten.

 

Het tweede tijdvak betreft de periode van 2 april 1945 tm 1946. Toen was de Kruisberg een Bewaar- en Verblijfskamp van 1300 NSB'ers en andere tot fout bestempelde landgenoten. Het betrof inwoners uit 19 Achterhoekse gemeenten.
SDH wil de namen en verhalen van beide groepen vastleggen omdat nooit vergeten mag worden wat er toen is gebeurd. Door ze vast te leggen kunnen ze worden doorgegeven aan de volgende generaties. De Kruisberg wordt dan ook vaak bezocht door schoolklassen. De verhalen worden dan geregeld verteld door familieleden van de gevangen gehouden verzetsmensen.
Daarnaast organiseert SDH familiedagen op De Kruisberg. Deze dagen zijn bestemd voor familie en nabestaanden van de voormalige gevangenen. Daartoe zijn enkele toenmalige cellen waarin zij verbleven, zoveel mogelijk in authentieke staat ingericht.
Deze bezoeken zijn indrukwekkend en vaak emotioneel. Telkens blijkt een bezoek voor velen, zelfs na 75 jaar, uitermate belangrijk. Temeer daar er vaak al die jaren niet of nauwelijks over is gepraat. Het verdriet was vaak te groot. Een bezoek aan de Kruisberg helpt bij de verwerking. Zelfs bij de tweede en derde generaties.
Kortom, SDH wil zoveel voormalige gevangenen een gezicht geven aan de hand van de verkregen informatie. Indien u beschikt over dergelijke informatie dan kunt u die sturen naar info@doetinchemherdenkt.nl